Hukuk güvencesi olmayan bir ülkede yaşadığımızın farkındayız! Olağanüstü haldeyiz. Türkiye’de bir an önce normalleşeme görmek istiyoruz. Ama yine de ülkemizin gerçeklerini yazmaya mecburuz. Mesela gümrük müşavirleri; dertlerden, sıkıntılardan, baskı ve tehditlerden bir türlü kurtulamıyor. Oysaki gümrük müşavirlerinin çözülmesi gereken sorunları var. Gümrük müşavirlerinin meslek odası yasası 2000’den beri Meclis’ten geçmiyor. Bu yüzden, gümrüklerde zorbalık serbest hale gelmiştir.
Oysaki Türk ticari hayatındaki varlığı 1909 yılından günümüze dek uzanan gümrük müşavirliği mesleği, dış ticaretin olmazları arasındadır. Gümrük müşavirleri ithalat, ihracat, transit, devir ve lojistik hizmetlerinin yanı sıra sektörün bilinmeyen yönleri hakkında maliyetleri düşürmek adına çeşitli konularda firmalara dış ticaretle ilgili danışmanlık hizmeti de sunmaktadır. Keza gümrük müşavirleri, dış ticaret ve gümrük işlemleri ile ilgili konularda yazılı görüş verebilir, hakemlik, bilirkişilik ve benzeri işler de yapabilirler.
Gümrük Mevzuatı’na göre; bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler. Gümrük müşavirleri, gümrük idarelerinde dolaylı temsilci olarak iş takip edebilirler. Gümrük müşavirleri her türlü gümrük işlemini takip ederek sonuçlandırabilirler.
Gümrük müşaviri simsar değil, ithalatçıların ve ihracatçıların gümrük işlerini takip ederek sonuçlandıran kanuni temsilcisi, vekili ve rehberidir. Güçlü bir gümrük müşavirinin olmazsa olmaz temeli bilgili, güvenilir, bağımsız ve dürüst olarak görevini yapabilmesidir. Ancak gümrük müşavirliği asgari ücret tarifesi Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca onaylanıyor ve uygulamaya konuluyor. Hükümet de gümrük müşavirlerinin aldıkları ücretlere sınırlama getirmeye çalışıyor. Gümrükleme sektöründe yaşanan haksız rekabete dayanamayan dürüst gümrük müşavirlerinin çorbası borçla kaynıyor.
Çünkü iktidar, gümrük müşavirliği meslek yasasını çıkartmıyor. TOBB’de gümrük müşavirlerinin meslek odası çatısı altında örgütlenmesini engelliyor. Bu yüzden de gümrük müşavirliği mesleği tuhaf bir meslek haline gelmiştir. Meslek mensuplarının çoğu tüm kahramanlıkları belirli kişilerden bekleyip kendisi tribünde izleyiciler gibi olayları sadece seyretmeyi tercih ediyor. Oysaki mesleğin onuru ve geleceği için herkesin elini taşın altına sokması gerekiyor. Unutulmamalıdır ki haksızlığa ve adaletsizliğe şahit olup göz yuman gümrük müşavirleri haysiyet ve onurlarını kaybetmeye mahkûmdurlar.
ADALETSİZ DİSİPLİN CEZALARI
Gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları TBMM’nden çıkarılacak bir kanunla bağlı bulundukları gümrük ve ticaret bölge müdürlüğü görev alanı itibariyle kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu şeklinde örgütleninceye kadar, 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile belirlenen hükümler çerçevesinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın denetimine tabi olarak çalışırlar.
Mülga 1615 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerine göre kurulan İstanbul, İzmir, Ankara, Mersin ve Bursa Gümrük Müşavirleri Dernekleri faaliyetlerine devam ediyor. Gümrük müşavirliği ve yardımcılığı sınavının açılması ile izin belgeleri verilmesi işlemleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca yürütülüyor. Gümrük müşavir ve gümrük müşavir yardımcılığı sınavları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde her yıl bir kez yapılıyor.
Gümrük müşavirliği veya gümrük müşavir yardımcılığı mesleğinin vakar ve onuruna aykırı fiili ve hareketlerde bulunanlarla, görevlerini yapmayan veya kusurlu olarak yapan ya da görevinin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunan meslek mensupları hakkında, gümrük müşavirliği hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesi amacıyla, durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre ‘uyarma’, ‘kınama’, ‘geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma’ veya ‘meslekten çıkarma’ disiplin cezaları veriliyor. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre kaçakçılık suçundan mahkûmiyet kararı kesinleşen meslek mensuplarına, meslekten çıkarma cezası veriliyor.
Disiplin kurulları, bir derece ağır veya bir derece hafif disiplin cezasının uygulanmasına karar verebiliyor. Takibat ve hüküm tesisi, disiplin soruşturması yapılmasına ve disiplin cezası uygulanmasına engel değildir. Meslek mensubu hakkında savunma alınmadan disiplin cezası verilemez. Yetkili disiplin kurulunun on günden az olmamak üzere verdiği süre içinde savunma yapmayanlar, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Disiplin cezaları kesinleşme tarihinden itibaren uygulanır.
Gümrük müşavirleri ve gümrük müşavir yardımcıları, görevleri sırasında veya görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı fiillerinin niteliğine göre Türk Ceza Kanununun Devlet memurlarına ait hükümleri uyarınca cezalandırılır.
GÜÇ VE PARA İNSANLARI ZEHİRLİYOR!
Kısacası, gümrük müşavirleri kanunen ‘serbest meslek erbabı’ sayılmalarına karşın, mesleki faaliyetlerini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın disiplin tehdidi altında yürütüyorlar. Çünkü Türkiye genelinde, bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenen eşyanın % 90’ı, bu rejime uygun şekilde gümrük müşavirleri tarafından yazılı olarak ve bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla gümrük idaresine beyan ediliyor. Yazılı beyan, gümrük beyannamesi ile yapılıyor. Bu beyannamenin eşyanın beyan edildiği gümrük rejimini düzenleyen hükümlerin uygulanması için gerekli bütün bilgileri ihtiva etmesi ve gümrük müşaviri tarafından imzalanması gerekiyor.
Eşyanın beyan edildiği gümrük rejimini düzenleyen hükümlerin uygulanması için gerekli bütün belgeler beyannameye ekleniyor. Gümrük beyannameleri, ait oldukları eşyanın gümrüğe sunulmuş olması halinde tescil ediliyor. Aksine hüküm bulunmadıkça, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimine ilişkin tüm hükümlerin uygulanmasında esas alınacak tarih, beyannamenin tescil tarihidir. Tescil edilmiş beyanname, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağlar ve gümrük vergileri tahakkukuna esas tutulur.
Açıkçası, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı merkez denetim elamanları ve bürokratları gümrük müşavirlerini disiplin cezası ile cezalandırabilmek için adeta sebep aramaktadır. Hatta Gümrük Kanunu’nda “Disiplin cezaları kesinleşme tarihinden itibaren uygulanır” hükmünün yer almasına rağmen, disiplin cezaları, kesinleşme tarihinden önce ve peşinen infaz ediliyor. Baskı altındaki gümrük müşavirleri görevlerini tam ve bağımsız olarak yapamıyor. Son zamanlarda tablo daha da değişmiştir. Gümrük müşavirleri artık holdingleşen lojistik firmaları karşısında rekabet edemiyor. Nedense tüm işleri hep lojistik firmaları kapıyor.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı gümrük müşavirlerinin haklarını koruyup kollamıyor. Aksine Bakanlık gümrük müşavirlerine düşman! Türkiye’deki Gümrük Müşavirleri Dernekleri de maalesef gümrük müşavirlerinin haklarını koruyamıyor. Dernek yönetimleri, sadece kendi işlerini geliştirmeye ve kazançlarını artırmaya çalışıyor. Güç ve para insanları zehirliyor.
Ama neyse ki Türkiye’de hâlâ tarafsız hâkimler var! Türkiye nüfusunun % 85’inin adalete güveni kalmasa da %15’inin hâlâ adalete olan güveni tamdır. Bakanlıkça haksız yere cezalandırılan ve mağdur edilen gümrük müşavirlerinin hakkını, hukukunu bağımsız ve tarafsız yargı koruyor. Yargıtay, gümrük müşavirlerini emtiadan sorumlu tutmuyor. Danıştay, gümrük müşavirlerinin kendisine sunulan belgelerin gerçekliğini araştırma yetkisinin olmadığını kabul ediyor. İyi ki idari ve adli yargıda hâlâ gerçeğin peşinde olan, adalet dağıtan bağımsız ve tarafsız yargıçlar var. Devleti ayakta tutan hukuktur, yargıdır. Adalet öldüğü vakit devlet de ölür, gümrük müşavirliği mesleği de ölür.
Türk milleti adına karar veren yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı çok önemlidir. Yargıyı FETÖ terör örgütünün elinden kurtarmak yetmez! Yargı iktidarın da aracı haline getirilmemelidir. Yargı yeniden saygın ve güvenilir hale getirilmelidir. Her hukukçunun yüreği, hukukun üstünlüğü, bağımsız ve tarafsız yargı, adil yargılanma ve adalet ülküsüyle yanmalıdır. Yargı mensupları gerçeğin peşinde, insanlar arasında ayırım yapmadan adalet dağıtmalıdır.
Bir ülkede adalet varsa devlet de vardır. Gümrük müşavirlerinin, idarenin her türlü hukuka aykırı işlem ve eylemleri karşısında başvurabileceği tek yol yargı yoludur. Türkiye’de hâlâ bağımsız ve tarafsız yargı olmasa, bilinmelidir ki gümrük müşavirliği mesleği mevtadır!
