İtalya’da yasal oturum hakkı elde eden yabancılar için vatandaşlığa geçiş süreci, Avrupa Birliği genelindeki en uzun ve detaylı prosedürlerden biri olarak öne çıkıyor. Uzun vadeli ikamet planlayan yabancılar için bu süreç, yalnızca hukuki bir başvuru değil, aynı zamanda topluma uyum, gelir düzeyi, dil yeterliliği ve sabıka geçmişi gibi çok boyutlu kriterleri kapsayan bir değerlendirme alanı. Mevzuat düzeyinde net çerçeveler sunulsa da uygulamada başvuru süresinden sonuçlanma aşamasına kadar pek çok değişken devreye giriyor.

En Az 10 Yıl Yasal İkamet Zorunluluğu

İtalyan vatandaşlığına başvurabilmek için, üçüncü ülke vatandaşlarının ülkede kesintisiz şekilde en az 10 yıl yasal olarak ikamet etmiş olması gerekiyor. Bu süre, oturum izni türüne bağlı olarak hesaplanıyor. Kısa süreli vize ile yapılan girişler veya eğitim vizesi kapsamında geçirilen dönemler genellikle bu hesaba dâhil edilmiyor. Süre, ancak uzun dönem oturum izinleri (permesso di soggiorno di lungo periodo) çerçevesinde geçerli sayılıyor.

Yatırımcı, girişimci, çalışan veya aile birleşimiyle oturum izni alan kişiler, bu sürenin sonunda vatandaşlık başvurusu hakkına sahip oluyor. Ancak süre, tek başına yeterli değil. Başvuru sahibi hakkında idari, mali ve cezai sicil taraması yapılıyor ve ayrıca uyum kriterleri de değerlendiriliyor.

Başvuru Koşulları: Gelir, Dil ve Adli Temizlik

Başvuru yapacak kişinin İtalya’daki yaşamını ekonomik olarak sürdürebilecek düzeyde yasal ve belgelenebilir gelire sahip olması gerekiyor. Tek başına yaşayan bir birey için yıllık yaklaşık 8.500 euro asgari gelir beyanı aranırken, aile bireylerinin eklenmesi durumunda bu miktar kademeli olarak artıyor. Gelirin son üç yıla ait olması ve vergi beyannameleriyle desteklenmesi gerekiyor.

2020’de yürürlüğe giren yasal düzenlemeyle birlikte, başvuru sahiplerinden en az A2 düzeyinde İtalyanca bilgisi de zorunlu hâle geldi. Bu belge, resmî olarak tanınan dil sertifikaları (CILS, CELI vb.) aracılığıyla sunulmak zorunda. Ayrıca, hem İtalya’dan hem de başvuran kişinin vatandaşı olduğu ülkeden alınacak temiz adli sicil kaydı belgeleri de başvuru dosyasına ekleniyor.

Süreç Dijital Platform Üzerinden Yürütülüyor

İtalyan İçişleri Bakanlığı, vatandaşlık başvurularını yalnızca resmî çevrimiçi platform üzerinden kabul ediyor. Sisteme yüklenen belgeler ön değerlendirmeye alınıyor, eksik ya da geçersiz dokümanlar olması hâlinde başvuru geri çevriliyor veya beklemeye alınıyor. Başvurunun resmî olarak onaylanmasının ardından ortalama işlem süresi 24 ay olarak belirlenmiş durumda. Ancak uygulamada bu süre, dosya yoğunluğu ve başvuran kişinin özel durumuna bağlı olarak 2 ila 4 yıl arasında değişebiliyor.

İstisnai Durumlar: Daha Kısa Sürede Vatandaşlık Mümkün

Bazı durumlarda, vatandaşlığa geçiş için beklenmesi gereken süre daha kısa tutulabiliyor. Örneğin, İtalyan vatandaşı ile evli olan bir kişi, İtalya’da yaşıyorsa evlilikten 2 yıl, yurtdışında yaşıyorsa 3 yıl sonra vatandaşlığa başvurabiliyor. Bu süreler, çiftin çocuğu varsa otomatik olarak yarıya düşüyor. Ayrıca, siyasi mülteci statüsü taşıyan kişiler için gerekli ikamet süresi 10 yıl yerine 5 yıl olarak uygulanıyor.

İtalya’da doğmuş ancak yabancı uyruklu ebeveynlerin çocuğu olan bireyler de, 18 yaşına bastıkları anda vatandaşlık başvurusunda bulunabiliyorlar. Bu başvurunun, kişinin 19 yaşına girmeden yapılması gerektiği ise sık gözden kaçan önemli bir ayrıntı.

Yemin ve Tamamlayıcı İşlemler

Başvurunun olumlu sonuçlanması hâlinde, başvuru sahibinin bağlı bulunduğu belediyede düzenlenen bir törenle vatandaşlık yemini etmesi gerekiyor. Bu yemin işlemi tamamlandıktan sonra kişi resmen İtalyan vatandaşı statüsü kazanıyor ve İtalyan pasaportu almaya hak kazanıyor.

Sürecin Karmaşıklığı Profesyonel Takip Gerektiriyor

Başvuru süreci, yalnızca belgelerin hazırlanmasından ibaret olmayıp, İtalya’daki idari yapının işleyişine aşinalık, dil bariyerinin aşılması ve sürecin takibinin titizlikle yürütülmesini gerektiriyor. Bu nedenle, hukuk danışmanları veya göç uzmanları eşliğinde başvuru yapılması, sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlıyor.

İtalya’da Oturum İzni alarak vatandaşlığa geçmek, uzun vadeli bir karar ve disiplinli bir hazırlık süreci gerektiriyor. Yasal yollarla başlayan bu süreç, uygun şartlar sağlandığında vatandaşlıkla sonuçlanabiliyor. Ancak başvurunun teknik yönlerinin doğru yönetilmemesi, süreci ciddi şekilde yavaşlatabiliyor veya başvurunun reddine neden olabiliyor. GVS, İtalya’da oturma izni almak isteyenlere profesyonel danışmanlık almalarına yardımcı oluyor.