Müzik Aleti Bakım Rehberi

Müzik Aleti Bakım Rehberi

Ortaya çıkardıkları keyifli ezgilerle kulağımızın pasını silen müzik aletleri, bu performansı koruyabilmek için düzenli bakıma ihtiyaç duyuyor. Siz de ister profesyonel ister amatör olarak enstrümanlarla ilgilenin, çaldığınız müzik aletinin aynı ses kalitesiyle performans sergilemesini istiyorsanız bu bakımları gerçekleştirmelisiniz. Tellisinden sazlısına, vurmalısından tuşlusuna pek çok farklı çeşidi bulunan enstrümanların bakımları da oldukça farklı. Pek çok inceliği ve ayrıntısı bulunan bu bakımları sizin için ele aldık. Kullandığınız müzik aletinin bakımıyla ilgili bilgi almak için yazımızı okumaya devam edin. Ayrıca yeni bir müzik aleti almak istiyor fakat bir türlü karar veremiyorsanız, farklı enstrümanların bakımı ve ihtiyaçları hakkında daha fazla bilgiye sahip olabileceğiniz bu yazı karar verme konusunda da size yardımcı olabilir.

Farklı Sıklıklara Sahip Enstrüman Bakımları

Müzik aletleri, belli periyotlarda temizlenerek bakımı sağlanıyor. Bu bakımların sıklığı ve kapsamı da değişiklik gösteriyor. Genel olarak üç farklı çeşide ayrılan müzik aleti bakımlarını şu şekilde sıralayabiliriz.

Günlük bakımlar: Müzik aletini kullanıma hazırlamak amacıyla yapılan işlemler günlük bakım kapsamına giriyor. Sesin net çıkması için siz de kullanım öncesi telleri, tuşları veya enstrüman boşluklarını tozdan arındırabilirsiniz. Kullanım sonrası ise müzik aletinde biriken ter, nem ve tozu da temizleyerek enstrümanınızı bir sonraki kullanıma hazır hale getirebilirsiniz.

Haftalık veya Aylık Bakımlar: Günlük bakımlara kıyasla daha uzun aralıklarla gerçekleştirilen bakımlar bu kategoride yer alıyor. Müzik aletinin her bir köşe ve kıvrımın temizlenmesi, yağ bakımının yapılması, cilalanması ve parçalarının yenilenmesi gibi ayrıntılı işlemleri bu bakımların içerisinde sıralayabiliriz.

Genel Bakımlar: Evde gerçekleştirdiğiniz günlük, haftalık ve aylık bakımlarla müzik aletinin uzun süre dayanıklı kalmasını sağlayabilmeniz mümkün. Fakat bazı durumlarda müzik aletleri konusunda profesyonel olan kişilerin çözmesi gereken sorunlar ortaya çıkabiliyor.  Enstrüman hasarı, parça değişimi ve onarım gerektiren daha pek çok iş bu genel bakımın kapsamı içerisinde yer alıyor. Siz de periyodik olarak müzik aletinizi bir çalgı onarım teknisyenine göstererek genel bakımını yaptırabilirsiniz.

Bir araya geldiğinde mükemmel bir harmoni oluşturan müzik aletlerinin her biri ayrı bir beceri ve yetenek gerektiriyor. Bakımını düzenli olarak gerçekleştirdiğiniz enstrümanlar ise siz becerilerinizi sergilerken en berrak ve etkileyici sesleri çıkarabilmenize imkan tanıyor. Pek çok farklı bakım yöntemi bulunan müzik aletlerinden öne çıkanları ve genel başlıkları sizin için sıraladık.

• Gitar Bakımı

En sevilen müzik aletlerinin başında gelen gitarlar için çeşitli bakım önerileri bulunuyor. Bu bakımlar sırasında kullanabileceğiniz ürünler de oldukça geniş çeşitliliğe sahip. Gitar bakımı ve temizliğini 3 farklı kategoriye ayırabilmek mümkün

• Tel bakımı
• Klavye ve gövde bakımı
• Metal akşamların bakımı

Gitar Tellerinin Bakımı

Gitarın ses kalitesini önemli ölçüde etkileyen tellerin belli aralıklarla değiştirilmesi gerekiyor. Üstelik bu gereklilik gitarın çalınma süresiyle de alakalı değil. Siz çalmasınız bile teller havayla temas ederek zamanla oksitlenebiliyor ve özelliğini yitiriyor. Ayrıca kullanım esnasında ellerinizdeki gözle görünmeyen kirler ve ter tellere işleyerek performansını olumsuz yönde etkiliyor. Tel değişim süresini uzatmak ve tellerinizin bakımını sağlamak içinse yapabileceğiniz birkaç basit işlem bulunuyor.

• Kullanım öncesi ellerinizi yıkayarak kirden ve ter kalıntılarından arındırabilirsiniz. Fakat yıkama sonrası ellerinizdeki nemin telleri etkilememesi için iyice kuruladığınızdan emin olmanızda fayda var.
• Gitarınızı her kullanım sonrası uygun bir bez yardımıyla silebilirsiniz.

Klavye ve Gövde Bakımı

Gitarın klavyesi, en çok kirin ve terin biriktiği bölümden biri. Perdeler arasında biriken bu kirler geçişleri de epey zorlaştırıyor. Performans sırasında elinizin daha rahat kaydırmayı ve istediğiniz sesleri çıkarabilmeyi istiyorsanız klavye bakımını aksatmamanızda fayda var. Gitar temizliğinde, temizleyici spreylerin yanı sıra limon yağı da öne çıkan malzemelerden biri. Abanozdan veya gül ağacından yapılan klavyelerde bu yağ sıkça kullanılıyor.  Akçaağaç klavyelerde ise kullanılması tavsiye edilmiyor. Genellikle cilalı olan akçaağaç klavyeler, uzun süreli limon yağı kullanımıyla zarar görebiliyor. Siz de temel bir gitar bakımı nasıl yapılır diye merak ediyorsanız hem klavyede hem de gövdenin bakımında şu adımları izleyebilirsiniz:

• Gitarın tellerini söküp temizliğe hazır hale getirin.
• Gitar bakımına uygun olarak geliştirilen ve pamukçuk bırakmayan bir bez yardımıyla öncelikle gövde ve klavyeyi silin.
• Klavyeyi silerken perdelerin kenarlarına yerleşen kirleri de unutmayın.
• Gitarı ayrıntılı olarak temizledikten sonra kurumasını bekleyin.
• Daha sonra limon yağıyla klavye ve gövdeye yerleşen kir kalıntılarını temizleyin. (Fazla ürün uygulamamak için yağı gitara değil, beze dökerek uygulayın.)
• Gitarın tamamen kurumasını bekleyin ve telleri takın.

Ayrıca konu ile ilgili kitap ve çeşitli kaynaklardan da araştırmalarınızı muhakkak yapın.

Metal Aksamların Bakımı

Gitarın akordunu sağlayan metal akşamların oksitlenmemesi ve görevini doğru bir şekilde yerine getirebilmesi için düzenli olarak bakımını yapmanız gerekiyor. Havayla teması sonucu kolayca oksitlenebilen bu metal bölümlerin temizliğinde genellikle pas sökücüler kullanılıyor. Fakat bu pas sökücüleri uygularken ürünün gövdeyle temas etmemesi için mutlaka bir siperlerden veya bez parçasından yararlanmalısınız. Elektro gitar bakımında kullanılan bu tür ürünler killswitch ile istediğiniz manyetik grubunu hiç takılma yaşamadan anında aktif edebilmenize imkan tanıyor. Bunun yanı sıra metal aksam bakımı hem elektro gitarlarda hem de bas gitarlarda tonun ayarlanmasını sağlayan potansların kusursuz çalışmasını sağlıyor.

• Klarnet Bakımı

Klarnet, muhteşem ezgiler ortaya çıkaran pek çok parçanın bir araya gelmesiyle oluşuyor. Artan parça sayısı da haliyle klarnet bakımını daha ayrıntılı bir hale getiriyor. Klarnet bakımını anlatmadan önce enstrümanı oluşturan parçaları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bek (Ağızlık)
• Kamış (Ağızlık bölümünün üstündeki tahta kamış)
• Bilezik (Kamış ve ağızlığı birbirine bağlayan parça)
• Baril (Klarnetin akordunu sağlayan parça)
• Üst Gövde (Klarnetin barile ilk temas eden noktası)
• Alt Gövde
• Kalak (Klarnetin en ucunda bulunan oval parça)

Nefes yoluyla çalınan klarnetin her kullanımdan sonra mutlaka kurulanması gerekiyor. Bakım konusunda küçük bir adım olarak görülse de bu kurulama işlemi uzun vadede klarnetinizi korumayı sağlıyor. Siz de bir bezle klarnetin içinde biriken nemi temizleyerek hem bakterilerin üremesini engelleyebilir hem de nemin enstrümanın yapısını etkilemesini engelleyebilirsiniz. Klarnet bakımında şu adımları izleyerek müzik aletinizin sağlığını uzun süre koruyabilirsiniz:

1. Bekinizi her icradan sonra silebilirsiniz fakat 4-5 kullanımda da mutlaka suyla yıkamanız gerekiyor. Herhangi bir ürün kullanmadan yıkayabileceğiniz bek bölümünde tortuların oluşmasını engellemek için fırça ve bezlerden de yararlanabilirsiniz.
2. Kamışın üzerinde zamanla kararmalar meydana gelebiliyor. Bu durumda kamışı ılık suda bekleterek kolayca temizleyebilirsiniz. Fakat çok sıcak suda bekletmemeye özen gösterin, aksi takdirde kamışın tınısı değişebilir.
3. Klarnetlerin yıkanması tavsiye edilmiyor fakat enstrümanınızın üzerine kaza eseri bir şey döküldüyse mecburen yıkamanız gerekebilir. Bu durumda perdeleri sökmeyi unutmayın ve deterjan kullanımından kaçının. Genel temizlik ihtiyacı içinse hafif nemli bir bez yardımıyla kalak ve perdeleri silebilirsiniz.
4. Zamanla klarnetin gövdesinde kullanıma bağlı solmalar yaşanabiliyor. Bu gibi durumlarda eğer gövde metalse bu iş için üretilen parlatıcı ürünleri kullanabilirsiniz. Eğer klarnetiniz ağaçtan bir gövdeye sahipse de uçucu bakım yağlarını uygulayabilirsiniz.
5. Perde temizliklerini de parçaları çıkararak yapmanız gerekiyor. Bu parçaları müzik aletlerinde kullanıma uygun olan parlatıcılarla silebilirsiniz.

• Ney Bakımı

Ustalık isteyen ney sanatı, bakım aşamalarında da farklılıklar içeriyor. Ney bakımında en önemli noktaların başında yağlama işlemi geliyor. Siz de asit oranı düşük yağlar arasından seçim yaparak ney bakımında rahatlıkla kullanabilirsiniz. Müzik aletleri satan yerlerde ney bakımında kullanılan yağların çeşitleri bulunuyor. Bunun yanı sıra fındık yağı, badem yağı ve susam yağı gibi doğal yağ çeşitleri de kullanılabiliyor. Neyinizin yağlama işlemini şu şekilde gerçekleştirebilirsiniz:

• Yeni bir ney kullanıyorsanız ilk 3 ay boyunca haftada 1 olmak üzere yağlama işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
• İlk 3 ay sonrası bu süreyi 2 haftada 1 olarak uzatabilirsiniz
• Uzun süre düzenli olarak yağlanan neyinizi 1 yıl sonrasında ise ayda bir yağlayabilirsiniz.

Doğal doğal malzemeden üretilen ney enstrümanı dış etkilere oldukça açık. Peki, doğru bir ney bakımı nasıl yapılır? Son derece hassas bir yapıya sahip olan müzik aletinizin bakımını yaparken kesinlikle su kullanmamalısınız. Bunun yerine iç bölümü temizlemek için bir hava kompresöründen yardım alabilirsiniz. Birkaç ay arayla uygulayabileceğiniz bu yöntem sayesinde neyinizi zahmetsizce temizleyebilirsiniz. Daha steril olması için izopropil alkol kullanabilirsiniz. Temiz bir beze uygulayacağınız bu ürünle başpareyi temizleyebilirsiniz. Ayrıca düzenli yağlama sayesinde de neyin küflenmesini önleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra enstrümanı olumsuz etkileyen unsurdan biri de sıcaklık. Soba veya radyatör yanında tutulan neyler zamanla zarar görebiliyor ve hatta yağlama konusu da ihmal edilirse eğilebiliyor. Bu gibi unsurlara dikkat ederek enstrümanınızın sağlığını koruyabilirsiniz.

• Telli ve Yaylı Çalgıların Bakımına Dair Önemli Ayrıntılar

Telli çalgılarda ağaç ve metal malzemeler bir arada kullanıldığı için bu tür müzik aletleri genellikle neme ve ısıya karşı duyarlı oluyor. Siz de akorda bozulmalar, istenilen sesin çıkarılamaması veya enstrüman yapısının zarar görmesi gibi istenmeyen durumlarla karşılaşmamak için aşağıda sıraladığımız konulara özen gösterebilirsiniz:

• Kaliteli bir taşıma çantası edinerek enstrümanınızı dış etkilere karşı koruyabilirsiniz. Uzun ve kırılgan klavye yapısına sahip saz, gitar veya bağlama bakımında önemli yere sahip olan bu konuya tüm enstrümanlar için dikkat edebilirsiniz.
• Herhangi bir ıslanma veya sıvı dökülmesi ihtimaline karşı taşıma çantanızda emiciliği yüksek ve müzik aletlerinde kullanıma uygun bez bulundurabilirsiniz.
• Düzenli tel değişimleri sayesinde enstrümanınızın ses kalitesini koruyabilirsiniz.
• Müzik aletinin yapısının bozulmaması için balkon veya depo gibi çok soğuk ya da çok sıcak yerlerde bulundurmamaya özen gösterebilirsiniz.
• Müzik aletini çaldıktan sonra enstrümanın yüzeyine dökülen tozları ve klavyede oluşan terleri bir bez yardımıyla temizleyebilirsiniz. Tozlar reçinenin üzerinde ne kadar beklerse temizlemek de o kadar zorlaştığı için bu işlem özellikle keman bakımında da çok önemli.

• Nefesli çalgılarda Bunlara Dikkat

Üflemeli çalgılar olarak da bilinen nefesli müzik aletleri genellikle parçalara ayrılabiliyor. Bu da temizleme konusunda diğer enstrümanlara nazaran daha büyük bir avantaj sağlıyor. Fakat bakım esnasında sert hareketlerden kaçınmanızda fayda var. Parçalara zarar vermemek için nazikçe birbirinden ayırarak bakım işlemini gerçekleştirebilir ve sonrasında da birleştirebilirsiniz. Müzik aletine üflerken iç yüzeyde çok fazla tükürük ve sıcak havadan kaynaklı nem birikebiliyor. Bu da hem doğal hem de metal malzemeden üretilen nefesliler için olumsuz bir etkiye sahip. Metallerde paslanma ve oksitlenmeye yol açan nem, ağaç gibi doğal malzemelerden üretilen nefesli çalgılarda ise küf oluşturabiliyor. Bunun yanı sıra uzun süre temizlenmeyen enstrümanlarda bakteriler kolayca üreyebiliyor. Siz de her kullanım sonrası temizleme çubuğu ve bez yardımıyla enstrümanınızın iç yüzeyini ve emzik bölümünü tükürük ve nemden arındırabilirsiniz. Klarnet, saksafon ve yan flüt temizleme işlemleri sırasında ise piston temizliğini unutmamalısınız. Bakım sırasında bu parçalar mutlaka çıkarılmalı ve uygun bir parlatıcı ile bakımı yapılmalı.

Müzik aletlerinin bakımında dikkat edebileceğiniz ayrıntıları genel hatlarıyla bu şekilde sıralayabiliriz. Pek çok farklı çeşitte müzik aleti olduğu gibi bunların elektro veya modifiye edilmiş versiyonları da mevcut. Her biri kendine has ve etkileyici olan ezgilere sahip olan bu enstrümanların bakımları da bir o kadar farklı. Fakat tüm yazıdan çıkarılabilecek ortak bir sonuç varsa, nem ve yüksek sıcaklık farkları hemen hemen tüm müzik aletlerinin düşmanı. Siz de enstrümanlarınızı stabil kullanım şartlarında, nemden uzak ve taşıma çantasıyla muhafaza ederek kullanım sağlayabilirsiniz. Temizlik konusunda da çaldığınız müzik aletine uygun olarak üretilen malzemeleri kullanmanız oldukça önemli. Düzenli olarak bakımını sağladığınız müzik aletinizi yıllar boyu aynı ses kalitesinde kullanabilirsiniz.