-Ayd -el Sabatağş (Yumurta Bayramı), Yeniden canlanmaya başlayan doğanın yöre insanımıza sunduğu bolluğu, bereketi, hep birlikte coşkuyla kutladığımız, Uzun kış döneminden sonra doğanın yeniden canlanmasının sevincini yaşadığımız bir gündür.Kışın silinişi, doğanın evrilişi, umudun tazelenişidir.
Bahar bayramının tarihi 10 bin yıldan eskidir.Farklı günlere denk gelse de bütün uygarlıklar bahar bayramını kutlamışlardır. Yumurta kadim kültürlerde dünyanın yeniden canlanmasının sembolü olarak kullanılırdı ve bu adet sonradan Hristiyanlar tarafından da benimsenmiştir. Bir Hristiyanlık öncesi gelenek olan yumurta boyamak Hıristiyanlıktan sonra Paskalya bayramı ile de özleşmiştir.
Kırılgan ve incecik kabuğunun altında yaşamın tüm enerjisini, aslında hayatın kendisini
gizleyen yumurta, bireyin hem kendisiyle hem de doğayla ilgili beklentilerini karşılayan özel
bir varlıktır. İnsanoğlunun yaşamaya, çoğalmaya yönelik arzuları; mükemmelliğin bir
örneğini teşkil eden bu oval küre yapıyla zuhur eder. Bu sebepten mitolojiden günümüze
yumurta, pürüzsüz ve oval yapısıyla sözlü ve yazılı kültürde geniş bir şekilde yer almıştır. “Kozmik yumurtanın kabuğu, uzayın dünya çerçevesidir, içindeki bereketli tohum gücüyse
doğanın tükenmez yaşam dinamizmini örnekler” Bilim adamlarına göre bu geleneklerde yumurta tarımsal kült olarak kabul
edilmektedir.Dünyanın hemen her yerinde rastlanan bereket törenlerinde, topraktan elde edilecek ürünün
verimli olması amaçlanır. Yöreden yöreye çeşitlilik arz eden bu törenlerin bir kısmı ekim
zamanı bir kısmı hasat zamanı gerçekleştirilir. Yumurta, içeriğindeki canlı taşıma özelliği ile
bereket törenlerinde işlevsel olarak kullanılan unsurlardan biri olarak dikkati çeker.bu ritüellerde yumurtanın önemi ilk eylemin tekrarlanmasını yani canlılara yaşam veren yaradılışın tekrarını sağlamaktır. Yumurta yaradılışın tezahürüdür
Yumurtanın bereket törenlerinin önemli bir parçası hâline gelmesi, onun bir tohum gibi kabul
edilmesinden kaynaklanır. Yumurta ve tohum, her ikisi de üreme yetisine sahiptir. Dolayısıyla
tohumun toprakla buluştuğu dönemde ona eşlik eden yumurta, bereketin artmasını
sağlayacaktır, Doğa, her ilkbaharda yeniden dirilir. Bu dirilişe eşlik etmek isteyen insanlar; yumurta yiyerek,
tokuşturarak, boyayarak ve hediye ederek doğanın ritmine ayak uydurmaya çalışır. Bir başka
ifadeyle yumurtanın eşlik ettiği ritüeller sayesinde insanoğlu, doğanın diriliş macerasına eşlik
eder. Birçok canlı için adeta bir tohum işlevi gören yumurta, üremeye ve çoğalmaya yönelik
taşıdığı simgesel anlamları, ritler aracılığıyla kullanıcısına hissettirir. Yumurta, “diriliş, yenilenme, bereket, doğum”
çağrışımlarıyla insan yaşamının vazgeçilmezlerinden biri olmuştur. Bereket törenlerinde tohuma eşlik eden yumurta, tahılın verimli olması temennisinin bir tür
dışavurumudur. kompozisyonlarla süslenmiş “yumurta” kültü, bedensel ve ruhsal yönlerin
tamamlanması, eksikliklerin giderilmesi, elde olanların kaybedilmemesi, arzuların
gerçekleştirilmesi; toprağın, evin ve her tür ürünün bereketinin arttırılması ve şifa
temennisiyle kullanılır.bahar bayramlarında ise doğanın
canlanması, bir başka deyişle yeniden dirilişin macerası, yine yumurta ile anlatılır. Yumurta
yeme, tokuşturma ve boyama gibi etkinliklerle insanoğlunun doğanın diriliş senfonisine eşlik
etmesi sağlanır.
M.Ö. 1650-1200 yıllarında Anadolu’da hüküm süren Hititlerin, Purilli adı verilen ilkbahar bayramı 9 gün sürerdi. Bayram boyunca kral, başkent Hattuşa’dan başlayarak dinsel merkez olan şehirleri dolaşırdı. Bir Hitit kralı, savaşta dahi olsa mutlaka dinî bayramlara katılmak zorundaydı. Purilli bayramı, Kır tanrısı Telipuni adına düzenlenirdi. Gerek Sümer gerekse de Hititlerde kutlanan bu bayramlar, günümüzde. 30 Mart’ta başlayıp14nisan da biten bahar bayramının tarihsel kökenleridir.Bu topraklar,üzerinde yaşayan her uygarlık hem bu toprakların sahibi hem de misafiri. İşin en etkileyici yanlarından biri, yine bu topraklar üzerinde yaşamış olan topluluklar, kültürlerini kümülatif olarak bir sonrakine mutlaka aktarmış.
YUMURTA BAYRAMI hala bizimle.
Yumurta sembolü incelendikçe yumurta kavramından “Dünyanın Yumurtası” kavramına bir geçişin gerçekleştiği görülür. Kabuğun beyaz rengi saflığın ve mükemmelliğin simgesidir.RESİM,Salvador Dali,Yumurta: Dali’nin en çok kullandığı formlardan biri. Önemli birmetafor. İçinde hayat var, kabuğu kırıp dışarı çıkmak doğmak anlamına geliyor. Freud’un içten ve ve fanatik olarak tanımladığı, Dali’nin gözleri; hep büyüleyici bir dünyayı keşfediyordu
