Yangın Alarm Sistemleri, bütün bina, tesis, işletme, ev şeklinde yapılarda potansiyel yangınları daha başlangıç aşamasında tespit etmek, bina arasında ve etrafında bulunanları bu durumdan haberdar etmek, görevli emniyet birimlerine haber vermeyi amaçlayarak can ve mal güvenliğini sakınan sistemlerdir.
Hem kamu bununla beraber özel sektörde Yangın Algılama ve İhbar Sistemleri yaygın olarak mecbur olarak kullanılmaya başlamıştır.
Güvenlik Alarm Sistemlerinden olan, Yangın Alarm Sistemlerinde Yangın Algılama Paneli bulunmaktadır ve bu açık oturum çalışma prensipleri açısından değişik tip idrak etme elemanları Konvansiyonel Yangın Algılama Sistemleri ve Analog Adresli Yangın Algılama Sistemleri olarak uygulanmaktadır.
ÇALIŞMA PRENSİPLERİ
Konvansiyonel Yangın İhbar Sistemleri maliyet açısından ekonomik olması nedeni ile daha çok tercih edilmektedir. Genellikle daha minik ölçekli veya noktasal adresleme ihtiyacının azca olduğu aleni alanlarda tercih edilmektedir.
Konvansiyonel Yangın İhbar Sistemlerinde uygulanan alanın bölgelere ayrılması ve yangına neden olan kaynağın kesin olarak tespit edilmesi açısından önemlidir. Bu doğrultuda; bir alanın en çok 300 m’lik bir alanı kontrol altına alınmalı, 300 m’den azca olan yerlerde bir kat bir bölge olarak seçilmesi icap eder. Merdiven ile ayrılan yerlerin ayrı bir bölge olarak seçilmesi icap eder ve uyarı lambaları dedektörlerinin koruma alanlarından en çok 30 m uzakta olması gereklidir.
Adresli Yangın Algılama Sistemleri ise orta ve büyük ölçekli projelerde ve bölünmüş tatbik alanlarının fazla olduğu yerlerde kullanılmaktadır.
Adresli Yangın Alarm Sistemlerinde uygulanacak ortamın koşullarının tanıtılabilmesi yanlış alarm olasılığını minimuma indirir. Hangi kattaki hangi bölgedeki dedektör tarafınca alarm geldiği açık oturum üstünden rahatlıkla görüntülenebilir. Bundan dolayı yangının kaynağının kısa müddette bulunması ve müdahale edebilmek olası olur. Söz konusu bir sıkıntı oluştuğunda izolatörler kullanılarak döngüyü yerlere ayırarak tahrip oluşturacak alanın minimuma indirilmesi sağlanır. Bu biçimde tehlikenin oluştuğu bölge izole edilir ve öteki yerlere de nüfus etmesi engellenir.
Adresli Yangın İhbar Sistemlerinin adresleme teknolojilerine bakılırsa otomatik ve manuel adresli sistemler olarak alt kategorilere ayrılmaktadır. Manuel Adresli Sistemler, dip-switch, rotaryswitch veya el tipi adresleme üniteleri ile uygulanmaktadır. Manuel olarak adresleme anahtarları ile veya el tipi programlama cihazları ile adreslenen sistemler kurulum sırasında her bir cihazın manuel olarak adreslenmesigereklidir. Adresleme aşamasında oldukça fazla vakit ayrılması icap eder ve cihazların adreslerinin karışma riski de bulunmaktadır. Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda kurulum döneminin uzun sürmesi muhtemeldir ve dikkatli bir biçimde yapılması icap eder. Otomatik Adresli Sistemlerde bütün saha ekipmanları açık oturum tarafınca otomatikman adreslenir. Manuel sistemlere bakılırsa daha teknolojik olması, kurulum aşaması çok basit ve kısa sürmesi açısından da yaygın olarak kullanım göstermektedir.
BİLEŞENLERİ
Çeşitli bileşenlerden ve özelliklerden oluşan Yangın Alarm Sistemleri hem de başka birkaç sistemle entegreli olarak çalışabilir. Alarm uyarma sırasında havalandırmayı açabilmesi, asansörü istenilen kata getirebilmesi yine tetik verip çalışmasını sağlayabilmesi ve yangın söndürme sistemlerini devreye sokabilmesi şeklinde benzer önlemlerin otomatikman alınmasını sağlar.
Kontrol Paneli:Dedektör ve yangın suç duyurusu butonlarından gelen uyarma sinyallerini değerlendiren 1 bölgeden 32 bölgeye kadar zona kontrol kartları olan Yangın Alarm Kontrol Panelidir. Korunacak olan alanın büyüklüğüne, idrak etme ve kullanılacak olan bileşenlerin adedine, kontrol rölelerine ve ihtiyaçlara göre seçilir.
Duman Dedektörleri:Duman Dedektörlerioptik ve iyonizasyon olmak suretiyle iki gruba ayrılmaktadır. Dumana karşı çok duyarlıdırlar. Seçim yapılırken uygulanacak alandaki yangın riski göz önünde bulundurulmalıdır. İyonizasyonDuman Dedektörlerindeiyonizasyona giren duman partiküllerinin elektrotlar içinde elektrik akımı oluşturarak tetik vermesidir. Duman Dedektörlerinegöre daha süratli algılarlar. Sadece yapılarını gerçekleştiren radyoaktif madde sebebi ile daha azca kullanılırlar ve idrak etme alanları 70-100m² dir. Optik Duman Dedektörlerinde ise bir ışık dağılımı ile yangın sırasında dumanın algılanması sağlanır ve tetik verilerek alarmın devreye girmesi sağlanır. Optik Duman Dedektörleri yangının başlangıç aşamasında çıkan ilk duman ile devreye girer yangın çıkmadan müdahale edilerek gerekli önlemlerin alınması sağlanır. Konvansiyonel ve adresli sistemlerde de Adresli DumanDedektörleri kullanılmaktadır.
Sıcaklık Dedektörleri: İçerisinde ısıyı algılayan termistör bulunan yangından yayılan ısının algılanması ile devreye giren Yangın Dedektörü çeşididir. Sabit ısıya ayarlanmış veya sıcaklık artışını algılayacak biçimde ayarlanmış biçimde olabilirler. Diğer dedektörleregöre idrak etme eşikleri daha düşüktür. Bundan dolayı düşük sıcaklık değişimlerini rahatlıkla algılayabilirler. Küçük çaplı yangınların çıkma olasılığının olduğu bölgelerde kullanımları öneri edilmektedir. Seçim yapılması aşamasında kullanılacak ortamın sıcaklığının 20 aşama üzeri seçilmesi gerekmektedir.
Bütünleşik Dedektörler: Duman ve sıcaklık dedektörlerinin tek dedektörde birleştirilerek kullanılan dedektörlerdir. Diğer dedektör çeşitlerine göre sıcaklık ve dumana karşı daha hassaslardır.
Işın (Beam) Dedektörü: Işın BeemDedektör karşılıklı olarak alıcı ve vericiden oluşan ortamdaki dumanı algılar. Algılama alan mesafesi alıcı verici arası azami 100 m, dedektörler arası sağdan ve soldan 7 m’dir. Çalışma prensibi; Işın demetinin duman tarafınca kesilmesi ile cihaz, alarmla paneli uyarır. Konvansiyonel ve Adresli Yangın İhbar Sistemleri çeşitleri bulunmaktadır. Diğer duman ve sıcaklık dedektörlerinin kullanılamayacağı büyük ve yüksek tavanlı alanlarda kullanılır ve maliyet açısından diğerlerine göre daha maliyetlidir. Spor salonları, fabrikalar, üretim alanları ve depo şeklinde büyük ve bölmeli olmayan tatbik alanlarında kullanılır.
Kanal Tipi Duman Dedektörleri: Asma tavan aralarında, havalandırma kanalları şeklinde kapalı yerlerde çıkabilecek yangınlara karşı tedbir almak amacıyla kullanılır. Dedektörün koruyucu ünitesi ve iyonizasyondedektörü olarak iki ana bölümden meydana gelir ve devamlı emiş kanallarına takılır.
KarbonmonoksitDedektörü: Zehirli gaz çeşidi olan karbon monoksit havada belirli bir oranın üzerinde olması halinde ölüme yol açmaktadır. Bu nedenle kapalı alanlarda, otoparklarda, tünellerde ve fosil yakıtların kullanıldığı mekanlarda bu dedektörler ile karbon monoksit payı takip edilerek belirlenmiş olan sınırı geçmesi halinde havalandırma sistemleri otomatikman devreye girer.
Patlayıcı Gaz Dedektörleri: Doğalgaz, LPG ve metan gazı şeklinde patlama ihtimali olan gazları algılamaktadır. Bu gazlar kapalı alanlarda zehirleyici, yanıcı ve patlayıcı özelliği göstermesi nedeni ile ölüm tehlikesi taşımaktadır. Bu gazların sızıntılarının tespit edilmesi için Gaz Dedektörlerikullanılarak muhtemel tehlikelerde alarm vererek bir uyarıda bulunurlar böylece yaşanabilecek felaketin önüne geçilmesi sağlanır. Konvansiyonel ve adresli sistemlere entegre edilebileceği şeklinde bağımsız olarak da çalışabilirler.
Aktif Hava Emmeli Dedektör: Diğer sıcaklık alev ve beamdedektörlerinegöre daha süratli algılar ve reaksiyon verirler. Algı eşiği düşük olan bu dedektörler havadaki azca miktardaki dumanı bile algılayarak hatasız netice vermektedirler. Sistem odaları, elektrik panoları, kablo tünelleri, trafo odaları, yüksek hacimesahip depolarda, soğuk hava depolarında, kablo tünelleri tozlu ve rutubetli ortamlar şeklinde sıcaklığın devamlı değiştiği, yüksek tavanlı mekanlarda, pis ve tozlu ortamlar şeklinde pek çok alanda kullanılır. Diğer dedektörleregöre maliyet açısından daha yüksektir.
Alev Dedektörleri: Duman ve sıcaklık çıkarmadan ansızın yangın çıkma riski bulunan alanlarda tercih edilmektedir. Isı ve duman dedektörlerinegöre ansızın çıkan yangınlarda daha hassastır. Dolum tesisleri, gemiler, uçaklar, petrokimya ürünlerinin olduğu aniden alev alabilecek alanlarda kullanılır.
Yangın Butonları: Sert plastikten üretilen camı kırıp sistemi alarm durumuna geçirecek biçimde tasarlanan manuel alarm Kırbas Butonlardır. Adresli bununla beraber konvansiyonel tipleri bulunan bu Yangın Alarm Butonları koridor ve tehlike anında kaçış yollarında konumlandırılırlar.
Yangın Sirenleri: Yangın sırasında mekan ve etrafında bulunanların can ve mal güvenliğini korumak amacıyla 110 desibel ses çıkışına sahip uyarıcı sirenlerdir. Yangın Sirenleri flaşörlü çeşitlere sahiptir. Konvansiyonel ve adresli yangın sirenleri de bulunmaktadır. Elektronik Güvenlik Sistemlerinden olan, Yangın Alarm Sistemlerinin başarıya ulaşmış bir biçimde çalışabilmesi adına uyarma ve müdahale yapılabilmesini elde eden mühim bir bileşendir.
“Gazi Information Teknoloji Yangın Alarm Sistemleri ile yangının tahrip gücü kırılarak en kısa müddette kontrol altına alınır ve kriz anını sağlıklı bir biçimde yönetir.”
