HDP Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları Oruç, Suriye‘nin İdlib ilçesinde 36 askerin şehit olduğu 27 Şubat gecesinde internet erişimindeki yavaşlama ve kısıtlamaya yönelik tepki gösterdi.
Konuyu TBMM gündemine taşıyan ve TBMM Başkanlığı´na verdiği ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan tarafından yazılı yanıtlanmasını istediği soru önergesinde bilgiye erişimin ve internetin temel hak olarak düzenlenmesi gerektiğini kaydeden Milletvekili Oruç, hiçbir yasal dayanağı olmayan internet erişiminin yavaşlatılması, site içeriklerinin kısıtlanması ve suç unsuru içermeyen eleştiri niteliğinde olan paylaşımlar nedeniyle yurttaşlara soruşturmalar açılmasının ise kabul edilemeyeceğini dile getirdi.
“Süreci Şeffat Yürütmek Yerine Bilgiye Erişim Kısıtlanmaya Çalışılmıştır”
Önergenin açıklama bölümünde Milletvekili Oruç, “27 Şubat 2020 gecesi Suriye´nin İdlib kenti kırsalında 36 Türkiyeli asker hayatını kaybetmiş, haber Türkiye kamuoyunda ciddi bir sarsılma yaratmıştır. Bunun ardından Türkiye´den Twitter, Facebook gibi iki önemli sosyal medya platformuna ve Whatsapp anlık mesajlaşma uygulamasına erişim mümkün olmayacak ölçüde yavaşlamış ve hatta kesilmiştir. Uluslararası Netblocks Platformu, Türk Telekom´un sosyal medya platformlarında, 27 Şubat saat 23.00 itibariyle kısıtlamaya gittiği, diğer büyük operatörler Vodafone ve Turkcell´in de yaklaşık 00.20´de aynı işlemi yaptığını tespit ettiğini duyurmuştur. Resmi makamlarca, kesinti ve yavaşlamanın kendileri tarafından yapılmadığı, yoğunluk nedeniyle yaşandığı açıklansa da; yoğun kullanımın mümkün olmadığı saatlerde dahi durumun değişmemesi açıklamayla örtüşmemektedir. Ayrıca VPN (Virtual Private Network – Sanallaştırılmış Özel Ağ) üzerinden sosyal medya sunucularına erişim sağlandığında bağlantı yavaşlığının ve kesintilerinin ortadan kalkması da yapılan açıklamanın aksidir. Bu ilk yavaşlatma değildir, birçok olayın ardından süreci şeffaf yürütmek yerine bilgiye erişim kısıtlanmaya çalışılmıştır” ifadesinde bulundu.
Uygulama Hangi Yasal Dayanağa Göre Yapılmıştır?
Milletvekili Oruç, soru önergesinde şu ifadelere yer verdi:
“İnternet hız yavaşlatması ve bu yöntemle yaratılan yaygın hizmet kesintileri 5651 sayılı, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun´da ya da herhangi bir mevzuatta düzenlenmemiştir. Uygulama hangi yasal dayanağa göre yapılmıştır?
27 Şubat´ta kademe kademe genişletilen VPN (Virtual Private Network – Sanallaştırılmış Özel Ağ) kısıtlamaları hangi yasal mevzuata dayanarak yapılmıştır?
Kısıtlamalar hangi ölçüte göre yapılmıştır?
İstanbul depreminden sonra saatlerce hizmet sağlayamayan operatörlere BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) tarafından ceza kesilmiştir. Bahsi geçen sosyal medya ve VPN kesintileri konusunda da BTK; Türk Telekom, Vodafone ve Turkcell´e ceza kesecek midir?
Kesintilerin nedeni ile ilgili soruşturma açılmış mıdır?
Sorumluluk kimdedir?
Bu konuyu BTK ve ESB (Erişim Sağlayıcıları Birliği) raporlamışlar mıdır?
Birleşmiş Milletler Haziran 2011´de interneti “temel insan hakkı” olarak tanımlamıştır. Avrupa Konseyi ise Nisan 2011´de internete erişim hakkını temel bir hak olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi´ne eklemiştir. Bu sözleşmeye imzacı taraf olan Türkiye, Anayasa´nın 90. maddesine göre interneti temel bir hak olarak tüm yurttaşlarına sağlamakla yükümlüdür. Olağan bir olgu haline gelen kısıtlama uygulaması uluslarararası anlaşmalar ve Anayasadan doğan yükümlülükler ile çelişmektedir. Bu çelişkiyi ortadan kaldırmak için hangi adımlar atılacaktır?
